Źródła lekarskie w Swoszowicach

Przedsłowie
Współczesne wydanie książki z 1858 roku autorstwa Józefa Dietla Źródła Lekarskie w Swoszowicach to przypomnienie wspaniałej historii jednego z najstarszych zdrojowisk na ziemiach polskich, które nie tylko słynęło z górnictwa i hutnictwa siarkowego, ale również z lecznictwa wykorzystując w tym celu tutejsze wody. Na przestrzeni dziejów z leczniczych walorów tych wód korzystał m.in. król Władysław Jagiełło, Stefan Batory czy Hugo Kołłątaj.
W roku 1859 z inicjatywy Józefa Dietla powstała Spółka Zdrojowisk Krajowych, której celem miała być rozbudowa i unowocześnienie zdrojowisk. Po kilku latach działalności Spółka uległa rozwiązaniu z powodu bankructwa, jednak szczególnie dla Zakładu Kąpielowego w Swoszowicach był to okres ponownych inwestycji i rozkwitu. Spółka zdrojowisk krajowych została zawiązana 3 października 1859 roku w Krakowie z siedzibą przy ulicy Brackiej nr 250, opinia publiczna została o tym fakcie poinformowana w numerze 255 gazety Czas z tegoż roku.
Spółka zakupiła ten Zakład od Bolesława Radwańskiego w roku 1859. W dwa lata po wykupieniu Zdroju Spółka wyremontowała go: postawiono gotycką glorietę dla pensjonariuszy zabiegów inhalacyjnych, pijalnię wód, wybudowano nowy budynek Łazienek, w którym było 30 kabin kąpielowych i kocioł parowy do ogrzewania wody mineralnej.
Powstał nowy dom mieszkalny, parterowy z dwoma pawilonami na rogach, które łącznie ze starym dysponowały 70 pokojami wyposażonymi kompletnie w niezbędne meble. Wybudowano również dom letni z restauracją i salami do zabaw. Postawiono także dom w stylu szwajcarskim z 17 pokojami. Te inwestycje doprowadziły do ponownego ożywienia Zakładu Kąpielowego w Swoszowicach i był to jak określono złoty okres w dziejach uzdrowiska Swoszowice to z tego czasu pozostał układ dzisiejszy budynku Łazienek Zdrojowych. Warto wspomnieć, że 13 września 1866 Rada Miasta Krakowa wybrała Józefa Dietla, wybitnego balneologa, na Prezydenta miasta Krakowa.
Wydanie, które trzymają Państwo w rękach, jest przypomnieniem wspaniałej karty i kunsztu badawczego dra Józefa Dietla. Ukazuje się w wyjątkowym okresie w dziejach Swoszowic, w roku Jubileuszu 600-lecia lokacji miejscowości na prawie średzkim. Honorowy Patronat nad wydarzeniami Jubileuszu objął Prezydent Miasta Krakowa prof. Jacek Majchrowski.
Dziękuję Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa Małopolskiego oraz wydawcy publikacji Panu Rafałowi Monicie.
Życzę państwu miłej lektury i zachęcam do odwiedzenia wyjątkowo malowniczej miejscowości, dziś części dzielnicy Miasta Krakowa Swoszowic.
Dominik J. Galas
Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Jubileuszu 600-lecia
Lokacji Swoszowic, Radny Dzielnicy X Swoszowice Miasta Krakowa
Opoki wapna siarczanego od Krzemionek pod Krakowem i od samej Wisły ciągną się aż do Swoszowic, gdzie znaczne kopalnie siarki i gdzie obfite źródła siarczyste
Stanisław Staszic, O ziemiorodztwie Karpatów (rok 1815)
Sanus per aquam zdrowie dzięki wodzie. Już ponad dwieście lat Uzdrowisko Swoszowice leczy wodą. W 1807 r. Swoszowice kupił prof. uj Feliks Radwański. Zbudował on dom zdrojowy Łazienki, do którego doprowadzono wodę siarczkową drewnianymi rynnami, oraz wzniósł kilka budynków przeznaczonych na mieszkania dla gości.
W 1811 roku Uzdrowisko zostało formalnie otwarte. Stosunkowo dobre lata trwały do 1831 r., kiedy to Powstanie Listopadowe i związane z nim zamknięcie komory celnej w Podgórzu, a następnie epidemia cholery doprowadziły Swoszowice do upadku trwającego blisko 30 lat. W 1859 r. Zdrój i przyległe tereny zostały zakupione przez Spółkę Zdrojowisk Krajowych utworzoną z inicjatywy prezesa dra Józefa Dietla. Energia Józefa Dietla i członka spółki prof. dr Franciszka Skrobla doprowadziły do rozbudowy oraz do podniesienia rangi Uzdrowiska.