Szczecin czechosłowackim oknem na morza i ocea

,,Szczecin czechosłowackim oknem na morza i oceany"". Szczecin w stosunkach polsko-czechosłowackich 1945-1989, Anna Szczepańska-Dudziak

Zainteresowanie Czechosłowacji położonym u ujścia Odry Szczecinem, sięgające czasów dwudziestolecia międzywojennego, pozostało aktualne także po zakończeniu II wojny światowej. Wtedy też powrócono do koncepcji umiędzynarodowienia portu i przekazania Czechosłowacji jego części w zamian za korzystne dla Polski rozstrzygnięcia sporu o Śląsk Cieszyński. Żywe pozostawały także plany wspólnej inwestycji w postaci budowy kanału Odra-Dunaj. Pomimo deklaracji składanych już w 1945 r. przez polityków i dyplomatów oraz trwających negocjacji dotyczących  możliwości korzystania przez Czechosłowację z polskich portów nie udało się do 1947 r. osiągnąć porozumień pozwalających Pradze na realizację planów uczynienia ze Szczecina portu tranzytowego (z eksterytorialną strefą) dla swoich towarów. Poza faktem, że dopiero w1947 r. port w Szczecinie został przekazany stronie polskiej przez radziecką administrację, na przeszkodzie do rozpoczęcia korzystnej dla obu stron współpracy gospodarczej stały polsko-czechosłowackie spory graniczne oraz brak porozumienia co do sytuacji mniejszości narodowych w obu krajach. Zanim osiągnięto kompromis w negocjacjach, strona polska czyniła starania na forum międzynarodowym o pomoc w odbudowie portu w Szczecinie i stworzenie warunków dla przejęcia znacznej części tranzytu realizowanego do tej pory przez porty niemieckie, zwłaszcza Hamburg.