Powrót

Wkrótce po obaleniu reżimu Kaddafiego Hisham Matar wraca do Libii, kraju swojego dzieciństwa, który opuścił trzydzieści lat wcześniej. Nie jest to jednak podróż sentymentalna. Kiedy Hisham miał kilka lat, jego rodzina z przyczyn politycznych musiała uciekać z Libii. Ojciec, były dyplomata i wojskowy, zaangażował się w działalność opozycyjną i z czasem stał się jednym z największych wrogów reżimu. W marcu 1990 roku został porwany ze swojego kairskiego mieszkania przez egipską tajną policję i wydany Kaddafiemu. Trafił do więzienia Abu Salim w Trypolisie. O jego dalszych losach wiadomo niewiele. Kaddafi upadł, więzienia polityczne opustoszały. Ale Dżaballah Matar jakby zapadł się pod ziemię. Hisham rozpaczliwie próbuje odnaleźć ślad ojca – choćby po to, by zapewnić mu godziwy pochówek, mimo że do końca nie traci nadziei. „Powrót” to nie tylko głęboka refleksja nad historią, polityką i sztuką, ale też błyskotliwy portret narodu i ludzi żyjących w czasach przełomu. Ponad wszystko jest to jednak poruszająca historia o doświadczeniu miłości i straty. Książka została laureatką Nagrody Pulitzera, finalistką Amerykańskiej Nagrody Stowarzyszenia Krytyków Literackich oraz Nagrody im. Jean Stein przyznawanej przez PEN American Center, a także była nominowana do prestiżowej Nagrody im. George’a Orwella. Została również uznana za jedną z 10 najlepszych książek roku według „The New York Times Book Review”, „The New York Times”, „The Washington Post”, „The Guardian” i „Financial Times”. „Czekałem na ten „Powrót”. Czekałem na nową książkę Hishama Matara. Jest nawet lepsza od poprzednich. To jeszcze wspanialszy pomnik miłości syna do zaginionego ojca. I surowy portret Libii, pełen nazw, które w 2011 roku świat poznawał, gdy wybuchł bunt przeciw Muammarowi Kaddafiemu – Bengazi, Misrata, Brega, Adżdabija, Abu Salim. Świadectwo okrucieństwa dyktatury, która wielu wydaje się jedynym rozwiązaniem dla krajów arabskich. Poezja sąsiaduje w „Powrocie” z torturami, dosłownie, bo ojciec autora recytował wiersze w celi śmierci. Podziw wzbudza determinacja w poszukiwaniu prawdy. Książka wciąga jak kryminał. Wyjątkowa.” Jerzy Haszczyński „„Powrót” to elegia napisana przez syna, w której ofiarowuje on swemu porwanemu przed laty ojcu literacką nieśmiertelność.” „The Washington Post” „Matar opowiada swą rodzinną historię zarówno jako prozaik i reporter, jak również jako syn. Piękna, niemal muzycznie prowadzona narracja, lekkość pióra i niezwykła precyzja słowa. Doskonała książka.” Michiko Kakutani, „The New York Times Book Review” „Matar przedstawia intymny obraz złożonych wydarzeń politycznych, które doprowadziły do upadku Kaddafiego. Opowiada zarówno o przeszłości, jak i o teraźniejszości, stopniowo budując napięcie wokół centralnego wydarzenia opowieści, jakim jest zniknięcie jego ojca. O swoich rozmyślaniach krążących wokół zapomnianych już libijskich korzeni oraz o konsekwencjach mijającego czasu pisze z niemal poetycką wrażliwością.” „Kirkus Reviews” „Matar stworzył opowieść wyjątkową – osobistą modlitwę, w której złość, cierpienie i strata zyskują nowy wymiar dzięki delikatności pióra […]. Matar to przede wszystkim projektant języka, a fundamentem jego opowieści jest ogromna dyscyplina. Powrót to jedna z najważniejszych książek naszego pokolenia.” Leah Mirakhor, „Los Angeles Review of Books”