Oddawana w ręce czytelników publikacja to pokłosie ogólnopolskiej konferencji naukowej zorganizowanej w 2018 r. pod tym samym tytułem przez Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie. Jest zbiorem studiów i szkiców pokazujących działalność pionu obserwacji oraz wykorzystanie obserwacji w pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa na konkretnych przykładach, czyli case studies. Książka stanowi pogłębienie dotychczasowych ustaleń dotyczących tej problematyki.
Prezentowany tom składa się z dziewięciu artykułów poświęconych funkcjonowaniu Biura "B" MSW i wydziałów "B" w województwach, metodom prowadzenia obserwacji oraz jej roli w pionach operacyjnych SB (wywiadzie, kontrwywiadzie, departamentach III i IV) i w Wojskowej Służbie Wewnętrznej. Bogaty materiał zdjęciowy ukazuje zarówno kulisy działań obserwacyjnych, jak i ich efekty.
Różnorodność i specjalizacja obowiązków funkcjonariuszy oraz specyfika pracy pionu "B" stanowi niezwykle ciekawe pole badawcze. Zwłaszcza że obserwacja ma swoje zastosowanie również współcześnie, gdyż metody pracy - pomimo niezaprzeczalnego postępu w technice - nie zmieniły się aż tak bardzo. Opis i analizę działań służb obserwacyjnych w okresie PRL można więc potraktować jako źródło praktycznej wiedzy na ten temat.