O podmiotowości istot żywych. Studium fenomenologiczne

Jak zmienił się w świat wraz z pojawieniem się istot żywych? Czy zwierzęta są podmiotami? Jakie formy przybiera ich aktywność i o czym świadczy? Jak postrzegają i oznaczają otoczenie? Czy potrafią wytworzyć przedmioty, których potrzebują? Kiedy i dlaczego używają narzędzi, czy pracują? Czy i jak możemy poznać ich podmiotowość? Oto w przybliżeniu krąg zagadnień poruszanych przez Autorkę. W swoich rozważaniach za punkt wyjścia przyjęła te własności (z wymienianych przez biologów kryteriów życia), które związane są z byciem podmiotem aktywnym: reakcję na bodźce oraz zdolność do wykonywania ruchów. Są one bezpośrednio zależne od żywego indywiduum. To ono reaguje, potrafi odpowiedzieć na to, co w otoczeniu ma dla niego znaczenie, zaspokoić rodzące się na tym tle potrzeby, nawiązywać relacje. W tej na pozór prostej sytuacji tkwi jednak ogromny potencjał, od możliwości poznawania otoczenia po reakcję na zachodzące w nim zmiany. Reakcję, w której fizyczne możliwości ruchowe organizmów ewoluują od prostego wywołania procesów w otoczeniu po zdolność do kierowania nimi. W aktywności istoty żywej przejawia się jej stosunek do otoczenia i tu tkwią korzenie jej podmiotowości. Rozważania te są wysoce oryginalne i wnoszą wiele światła w dotychczasowe dociekania na te tematy. (…) Zasługą Autorki jest podjęcie tej tematyki z zastosowaniem metod i aparatury pojęciowej fenomenologii, w tym zwłaszcza ontologii Romana Ingardena. Z recenzji prof. Władysława Stróżewskiego