Możliwość i konieczność w kulturze

Możliwość i konieczność to kategorie odnoszone bodaj do wszystkich sfer rzeczywistości oraz najważniejszych aspektów egzystencji ludzkiej, stosowane w odległych od siebie dziedzinach nauki (nie tylko zresztą humanistycznych), w kontekście różnorodnych procesów, zjawisk naturalnych, jak i kulturowych artefaktów. Wielokontekstowość i polisemiczność tych kategorii stanowią naturalną zachętę do podjęcia, zogniskowanej wokół nich, refleksji kulturoznawczej. Książkę, podzieloną na trzy obszary refleksji, otwierają studia ujmujące tytułowe kategorie w płaszczyźnie teoretycznej i filozoficznej. Uwzględniają one różnorodne postacie możliwości i konieczności, uwypuklając ich doniosłość dla refleksji nad „wielkimi problematami antropologicznymi” (determinanty ludzkiej egzystencji, natura człowieka, wolność wyboru, człowiek wobec Boga). Z kolei w drugiej części publikacji rozpatrywane są zagadnienia wiążące się z omawianymi kategoriami na gruncie twórczości artystycznej, w szczególności literackiej i filmowej. W tym kontekście tytułowa aporia objawia się na płaszczyźnie tematycznej utworów i/lub dochodzi do głosu w sposób pośredni – poprzez ich poetykę czy konstrukcję (w takim przypadku strona formalna dzieł zyskuje walor „metafory epistemologicznej”). Dochodzimy tym samym do jednego z ważniejszych problemów książki, który dotyczy związku kategorii możliwości i konieczności z różnymi postaciami narracji, a w dalszej perspektywie – z ich interpretacjami.