Miejsca (w) wyobraźni

Piętnaście lat po przyłączeniu Górnego Śląska do Polski redaktorzy „Wiadomości Literackich” postanowili poświęcić mu całe pismo. W czterdziestym ósmym numerze z 1936 roku swoje wyobrażenie na temat tej ziemi zaprezentowali czytelnikom m.in. Ksawery Pruszyński, Stanisław Przybyszewski, Maria Dąbrowska, Pola Gojawiczyńska. Wśród wybitnych przedstawicieli dwudziestolecia międzywojennego zaproszonych do wygłoszenia swojej opinii była także Wanda Melcer, która stwierdziła, że: Ta cała piękna i bogata kraina, razem ze swoimi przedziwnymi ludźmi, razem ze swoją strukturą społeczną, razem z konwencją genewską, z kilometrami swoich skomplikowanych granic, ze swoimi okresowymi obywatelami, ze swoimi sekciarzami, kwiatami, zwierzętami i węglem, to kraina wielkiej przygody. Śląsk to miejsce „bogate”, „dziwne”, „skomplikowane”. Niezwykłość jest jedną z jego największych zalet, sprawia, że to „kraina wielkiej przygody”. Silesia Superior porusza wyobraźnię. Emil Zegadłowicz pisał o jej „dwóch odrębnych obliczach: jednym istotnie zielonym, drugim istotnie czarnym”. Ferdynand Goetel kopalnię w Mysłowicach przedstawiał jako „monumentalną budowlę”, która „przypomina jak gdyby wielki statek oceaniczny o licznych pokładach”. Co sprawiało, że w wyobraźni pisarza skojarzenia arktyczne przylegały do industrialnej przestrzeni? Z jakiej przyczyny Jarosław Iwaszkiewicz, tworząc fotograficzne impresje ze Śląska, przyrównywał hutę do „siedmiostrunnej, pomylonej, jakiejś harfy pod niskim jesiennym niebem”? Dwie osobowości twórcze zastosowały odmienną metaforykę do opisu tej samej przestrzeni. Autor Sławy i chwały notował: „Gdy stoję tak i patrzę, biorę ten pejzaż w siebie […]”. Uwaga ta pozwala przesunąć akcent z miejsca na podmiot to miejsce obserwujący. To on, wraz ze swoim bagażem doświadczeń, wpływa na sposób przedstawienia przestrzeni. Spis treści Wstęp Poeta ziemi O liryce Wilhelma Szewczyka „Alchemia ziemi” O poezji Bolesława Lubosza Ślady z miejsca urodzenia O poemacie Pod Akropolem Tadeusza Kijonki „Pierwsza rana” O doświadczeniu sacrum w liryce Tadeusza Kijonki „Język ostatniej szansy” O poezji Feliksa Netza Poeta nieustający O liryce Stanisława Krawczyka Tropy wyobraźni Przyroda w twórczości Jerzego Lucjana Woźniaka „Wieloimienne krainy wygnania” O wyobraźni poetyckiej Edwarda Zymana Narodziny Poetycka kosmogonia Tadeusza Sławka Bliskość w obcości Podmiot i czytelnik w poezji Andrzeja Szuby (W)cielenie S/słowa O poetyckiej misji ks. Jerzego Szymika Zakończenie Bibliografia Nota bibliograficzna Indeks osobowy Summary Zusammenfassung