Jerzy Koenig. Rosjanie

Gogol. Ostrowski. Czechow.
Stanisławski. Meyerhold. Wachtangow. Tairow.
Także Eisenstein. Także Łunaczarski.
Ten krąg wybitnych ludzi teatru rosyjskiego stanowi dla Jerzego Koeniga punkt wyjścia do rozważań, które od kwestii sztuki prowadzą ku sprawom historii, społeczeństwa, polityki.
Jerzy Koenig kilkukrotnie przymierzał się do napisania książki o teatrze rosyjskim. Wśród przyjaciół i studentów przez wiele lat mówiło się o jego mitycznej książce o Meyerholdzie. Nic z tych planów i rozmów nie wyszło. Zamiast tamtej książki jest teraz zbiór tekstów rozproszonych dotychczas po książkach i czasopismach. Koenig napisał jednak dość, by zbudować barwną i spójną opowieści o wczoraj i przedwczoraj teatru rosyjskiego.
W pewnym momencie Koenig usprawiedliwia się z tego, że mówi po belfersku. To nieprawda. Jego teksty są jasne, komunikatywne (..), a jednocześnie nasycone wiedzą, której nikt, ani przed Koenigiem, ani po nim nie posiadał.
W sposób szczególny spaja te teksty osobiste doświadczenia autora w czasach oportunizmu, a potem powolnego podgryzania systemu. Bo właśnie wypowiedzi o teatrze radzieckim okazywały się, dla nas czytających i słuchających Koeniga, szkołą sprzeciwu. (...)
To bardzo ważna książka. Może nie tylko jako rzecz o historii teatru radzieckiego/rosyjskiego, ale też jako przyczynek do dziejów polskiej inteligencji i jej spojrzenia na Wschód.
prof. dr hab. Piotr Mitzner