Hotel Dajti Albania w czasie przeszłym

„Hotel Dajti. Albania w czasie przeszłym”, książka napisana przez Marka Jeziorskiego, dyplomatę, byłego ambasadora RP w Albanii, wybitnego znawcę języka, kultury i historii tego kraju, jest literackim zapisem wspomnień autora z Albanii. Nie jest monografią historyczną, historia jest przypisem wyjaśniającym niezbędne konteksty, autor unika tak typowego dla książek naukowych oprzyrządowania w postaci szczegółowych indeksów i bibliografii. Pragnie, aby czytelnik odnalazł w książce cechy literacko-historycznego reportażu, dokumentowanego i dopełnianego w wielu miejscach jego osobistymi przeżyciami, niebędącymi jednak autobiografią. Narracja koncentruje się na opisie Albanii w latach osiemdziesiątych XX wieku, w okresie, kiedy doszło do kulminacji komunistycznego terroru Envera Hoxhy, śmierci dyktatora i politycznego dryfowania jego następcy, które musiało nieuchronnie doprowadzić do załamania i katastrofy reżimu na początku lat dziewięćdziesiątych. W opowieści autor wraca też do lat wcześniejszych, powojennych, także przedwojennych, a nawet do niektórych epizodów z dziejów Albanii w dawnych wiekach. Wydawało się to niezbędne, by dobrze osadzić w historii to, co zamierzał napisać o ostatnich latach hodżowskiej dyktatury (hodżowskiej, w swoim charakterze pozostała bowiem taka nawet po śmierci Hoxhy w 1985 roku). Z pozycji obserwatora kraju w latach 1983–1989 wybiega też w przyszłość, chcąc wskazać na ważne, mniej lub bardziej zaskakujące, czasem intrygujące przejawy życia współczesnej Albanii, dowody fundamentalnej transformacji społecznego i politycznego krajobrazu. W konsekwencji czas akcji opowiadanych w książce zdarzeń podlega niekiedy zmianie. Autor stara się to czynić w taki sposób, aby czytelnik odczuwał poznawczą przyjemność w przenoszeniu się pomiędzy różnymi wymiarami czasu i zdarzeń. Marek Jeziorski jest również tłumaczem z języka albańskiego dwóch ważnych powieści jednego z największych współczesnych pisarzy albańskich, zmarłego w lipcu 2024 roku Ismaila Kadarego, „Kronika w kamieniu” (2023) i „Most o trzech przęsłach” (2024), a także zbioru opowiadań „Zwiastun nieszczęścia” (2025).