Filozofia XIX wieku

Od Kanta wychodzi ruch idealizmu niemieckiego, będący punktem szczytowym nowożytnej filozofii, jeśli chodzi o spekulatywność i systematyczność myślenia. Idealizm oznacza - mówiąc krótko i w sposób uproszczony - że rzeczywistość jest wydarzeniem duchowym, byt realny „znosi" w idealnym. Ten ruch myślowy, reprezentowany przede wszystkim przez Fichtego, Schel-linga i Hegla, staje się możliwy tylko dzięki Kantowi. Dokonuje on transcendentalnego zwrotu od obiektywnego poznania do subiektywnych warunków jego możliwości. Kant porusza jednak przez to problemy, których nie może już rozwiązać. Myślenie jego kieruje się zasadą, że wszelkie poznanie jest syntezą różnorodności. Wielość zakłada jedność. Ani wielość jako taka ani jej jednoczenie nie byłoby możliwe ani pojmowalne bez uprzedniej jedności. Pomimo tej zasady jedności powstają u Kanta przeciwieństwa, które nie dochodzą do jedności. Te właśnie nieprzezwyciężone przeciwieństwa są podejmowane w późniejszym myśleniu i prowadzą do dalszego rozwoju. Są to przede wszystkim problemy: naocz-ności i myślenia, teoretycznego i praktycznego rozumu, podmiotu i przedmiotu.