Estetyka i charyzmat

Oddajemy do rąk Czytelnika kolekcję tekstów naukowych, która łączy kilka wspólnych wątków. Pierwszym jest osadzenie w przemianach społecznych, politycznych i kulturowych XIX i XX wieku zarówno doświadczenia misji i charyzmatu Zgromadzenia Zmartwychwstańców, jak i twórczości artystycznej skłaniającej się ku mistyce. Drugim wątkiem jest poszukiwanie spotkania z Nadprzyrodzonym przez sztukę, trzecim – wyrażanie przez formę plastyczną istotnych wartości, jakimi żyły i żyją wspólnota Zmartwychwstańców oraz społeczeństwo XIX i XX wieku. Na pierwszą część książki składają się teksty, które łączy jedna istotna wspólna nić. Jest nią historia, charyzmat, czyli szczególny, niepowtarzalny zestaw wartości właściwy dla wspólnoty zakonnej, oraz misja społeczna, duchowa, pasterska i kulturowa Zmartwychwstańców – zgromadzenia zakonnego, które powstało z klęsk, beznadziei, ale również z wysiłków i poszukiwania przez Polaków nadziei na przyszłość w XIX wieku. Koleje losu oraz dokonania tej wspólnoty – zarówno na polu kościelnym, jak i społecznym – są przedmiotem badań naukowych, ale aktywność Zmartwychwstańców w dziedzinie promocji sztuk plastycznych oraz inicjowania realizacji architektonicznych, malarskich, rzeźbiarskich i złotniczych pozostaje w cieniu. Zaprezentowane studia mają przełamać te tendencje i zainicjować badania nad artystycznym nurtem w posłudze zgromadzenia. Drugą część książki poświęcono zagadnieniom mistyki chrześcijańskiej jako jednemu z charyzmatów Zmartwychwstańców, a także aktywności ściśle powiązanej z człowieczeństwem. Pragnienie doskonałości, wpisane w życie i duszę (psyche) ludzi różnych epok i kultur, mobilizowało ich nieustannie do poszukiwania tejże i jej definiowania m.in. jako Dobra, Piękna, Mądrości, Prawdy, a wreszcie – wszechogarniającej i absolutnie konsekwentnej Miłości. Dla tych Ludzi Światła ascetyczny trud jest tylko formą, drogą konieczną, acz bez znaczenia w trakcie docierania do tego, co najdoskonalsze, i do Tego, który jest samą doskonałością. Na podstawie artykułów można sformułować pytania fundamentalne dla żyjących w erze postnowoczesnej, postmodernistycznej i posthumanistycznej: czy celem jest nieustanne przypominanie o fragmentaryczności współczesnego człowieka i niedojrzałości jego postawy nastawionej na branie zamiast dawania i dzielenia? Czy celem jest nieustanne przypominanie o upadku, grzechu, niemocy? Podkreślanie i wizualizowanie tego aspektu człowieczeństwa w każdym miejscu? Czy też przypominać należy także o wartościach pozytywnych, o Prawdzie, Dobru i mistycznej drodze, która uczy Miłości i rozbudza pragnienie Piękna, zarówno w jego wymiarze etycznym, duchowym, jak i estetycznym? Czyż te pytania w gruncie rzeczy nie sygnalizują orędzi Ciemności lub Światła?