Dostęp do informacji w administracji publicznej a rozwój partycypacji obywatelskiej w Polsce

Autor podjął próbę analizy prawa dostępu do informacji publicznej, postrzegając je jako jedno z konstytucyjnych praw człowieka i obywatela, a także zbadania sposobu realizacji tego prawa oraz jego wpływu na obowiązujący system polityczny i jego wybrane elementy. Dostęp do informacji jest rozumiany przez Autora jako instytucja prawna, która ma potencjał zapobiegania patologiom i przekłada się na wzrost poziomu wiedzy obywateli o działalności instytucji publicznych. Mechanizm działania dostępu do informacji publicznej umożliwia obywatelom egzekwowanie ich praw, a przez to przekłada się na zwiększenie zaangażowania w przestrzeni publicznej. Wzrost zaangażowania obywatelskiego i lepiej poinformowane społeczeństwo są elementami budowania silnej demokracji, a to z kolei buduje społeczeństwo obywatelskie. W ponowoczesnym świecie pojawiła się koncepcja otwartej nauki, otwartej kultury, ale również otwartego rządu, w myśl której państwo powinno dzielić się posiadaną wiedzą z obywatelami, korzystając zarówno z tradycyjnych, jak i najnowszych form komunikacji. Jawność i przejrzystość we współczesnej administracji publicznej stały się głównymi paradygmatami wskazującymi kierunek rozwoju, nie tylko współczesnych państw, ale i struktur ponadpaństwowych. W integrującej się Europie szczególnie ważne jest stworzenie takich mechanizmów oraz procedur, w które zaangażowani będą nie tylko politycy i urzędnicy, lecz także obywatele – tak, aby można było mówić o współuczestnictwie w procesie zarządzania sprawami publicznymi. Ponadto dostępność i przejrzystość działania instytucji państwa stanowi podstawę do zbudowania społecznego zaufania do niego. Zaspokaja to potrzebę obywatelskiej kontroli, która często minimalizowana jest do uzyskiwania informacji na temat podejmowanych decyzji i działań oraz sposobu zarządzania środkami publicznymi. Efektem zwrotnym jest stworzenie podstaw do budowania społeczeństwa obywatelskiego.