Dawny ustrój i rewolucja

`Praca Tocqueville`a o rewolucji jest w istocie rzeczy pracą nie tyle o jej przebiegu, ile o jej genealogii i przyczynach. Autor sięga do XV wieku, by pokazać, jak zmieniała się pozycja monarchy, arystokracji, a przede wszystkim na czym polega i do czego prowadzi wielki marsz równości. Dzieło to jest więc rozwinięciem i dopowiedzeniem tez już wcześniej formułowanych w `O demokracji w Ameryce`. W `Dawnym ustroju i rewolucji` Tocqueville przedstawia swoją wizję wolności, politycznej roztropności i konsekwencji centralizmu administracyjnego. Jednak osią rozważań są pytania o przyczyny wybuchu rewolucji i jej skutki. Autor pokazuje, że rewolucja nie tyle tworzy nowy ustrój, ile wydobywa na jaw i petryfikuje gotowe już rozwiązania społeczne i instytucjonalne powstałe w łonie starego reżimu. Powiada więc, że ciągłość wygrywa z retoryką gwałtownej przemiany, z ideologią postępu i oświecenia. Ta praca stanowi klucz do wszelkiej socjologicznej refleksji nad problemem zmiany społecznej i rewolucji. Obok dzieł Marksa, Webera i Durkheima należy do klasyki myśli socjologicznej - jest niezwykle ważna z punktu widzenia socjologii rewolucji, socjologii wiedzy (rola ideologii radykalnej), socjologii elit i badań nad przemianami struktury społecznej. Co ciekawe, większość hipotez Tocqueville`a została potwierdzona przez współczesną naukę.`Paweł Śpiewak