Brückenkopf Warschau 1944

"Na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku na wschodnich przedpolach Warszawy została stoczona bitwa manewrowa, w której wyniku wojska niemieckiego Wehrmachtu zdołały powstrzymać natarcie na miasto ze strony Armii Czerwonej. O świcie 1 sierpnia, ze względu na niekorzystną sytuację taktyczną, pełniący obowiązki dowódcy radzieckiej 2. Armii Pancernej, której korpusy od 27 lipca usiłowały zająć Warszawę, generał major Aleksy Radzijewski, rozkazem zatwierdzonym przez radę wojenną armii, nakazał podległym sobie wojskom przejść do obrony. Pierwsze zdanie rozkazu było jednocześnie próbą wyjaśnienia owej decyzji: warszawskiego rejonu ufortyfikowanego czołgami nie atakować. W rzeczywistości do takich działań dowództwo 2. Armii Pancernej zostało zmuszone głównie z powodu przeciwuderzenia jednostek pancernych przeciwnika. Jednak samo sformułowanie mówiące o rejonie ufortyfikowanym nie było wymysłem radzieckich sztabowców. Wedle spływających meldunków, zwłaszcza z działającego na lewym skrzydle armii 16. Korpusu Pancernego, brygady tego związku od trzech dni natrafiały na osi swojego natarcia na liczne rowy przeciwpancerne, rzędy stalowych zapór przeciwko pojazdom, linie zasieków, wreszcie żelbetowe schrony bojowe. Kulminacją tego zjawiska było załamanie się natarcia czołowej 164. Brygady Pancernej, nacierającej po trakcie lubelskim, w rejonie Pohulanka-Miłosna Stara-Zakręt, gdzie ów trakt łączył się z inną strategiczną magistralą drogową, szosą siedlecko-brzeską. Jednostki 16. Korpusu Pancernego natknęły się tam na solidną obronę przeciwnika, której nie mogły ani przełamać, ani obejść. Raportowano przy tym, że obrona niemiecka wykorzystuje liczne rozbudowane transzeje, chronione przez rowy i zapory przeciwczołgowe, pola minowe, a także wzmocnione stanowiskami broni maszynowej oraz stanowiskami obserwatorów artylerii ukrytych w żelbetowych schronach. Stanowiska te były częścią umocnień polowych niemieckiego założenia obronnego o nazwie Brückenkopf Warschau, czyli Przedmościa Warszawa. 16. Korpus Pancerny nacierał w obszarze południowej części owego przedmościa, rozpościerającej się na rozległym terenie do Otwocka Wielkiego i Karczewa na południu, po Pohulankę i Miłosną Starą na północy. To właśnie historia planowanego i praktycznego wykorzystania w walce umocnień Brückenkopf Warschau na tym odcinku jest tematem niniejszej publikacji". (fragment Wstępu)